Με τον όρο «βασικός μεταβολικός ρυθμός» αναφερόμαστε στο σύνολο των θερμίδων που δαπανά ο οργανισμός, ώστε να εκτελέσει τις ζωτικές του λειτουργίες σε κατάσταση ηρεμίας. Ουσιαστικά, αποτελεί το μεγαλύτερο κομμάτι της ενεργειακής δαπάνης κι επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες, τροποποιήσιμους και μη.
Ειδικότερα, ο βασικός μεταβολικός ρυθμός μπορεί να διαφοροποιείται σημαντικά από άτομο σε άτομο ανάλογα με:
- Το μέγεθος του σώματος. Άτομα με μεγαλύτερο ύψος και σωματικό βάρος, έχουν υψηλότερο βασικό μεταβολικό ρυθμό, καθώς απαιτείται περισσότερη ενέργεια προκειμένου να «συντηρηθεί» ένα μεγαλύτερου μεγέθους σώμα.
- Τη σύσταση του σώματος: Εδώ, καθοριστικός παράγοντας είναι η μυϊκή μάζα, που αποτελεί και τον περισσότερο μεταβολικά ενεργό ιστό του σώματος. Έτσι, όσο υψηλότερο είναι το ποσοστό μυϊκής μάζας ενός ατόμου, τόσο περισσότερη ενέργεια δαπανά, γεγονός που αυξάνει το βασικό μεταβολικό ρυθμό.
- Το φύλο. Οι άνδρες έχουν αναλογικά υψηλότερο βασικό μεταβολικό ρυθμό από τις γυναίκες, λόγω του υψηλότερου ποσοστού μυϊκής μάζας που διαθέτουν.
- Την ηλικία. Με την πάροδο του χρόνου, επέρχεται σταδιακή μείωση της μυϊκής μάζας, γεγονός που οδηγεί σε ανάλογη ελάττωση του βασικού μεταβολικού ρυθμού. Η φυσιολογική αυτή μεταβολή εξηγεί εν μέρει και την τάση αύξησης του σωματικού βάρους που παρατηρείται με την αύξηση της ηλικίας.
- Τα επίπεδα ορμονών. Ορισμένες ορμονικές διαταραχές είναι πιθανό να προκαλέσουν μεταβολή στο βασικό μεταβολικό ρυθμό, αυξάνοντας ή μειώνοντάς τον, όπως συμβαίνει για παράδειγμα στην περίπτωση των παθήσεων του θυρεοειδούς.
- Τη φαρμακευτική αγωγή. Η λήψη συγκεκριμένων φαρμάκων μπορεί να επηρεάσει θετικά ή αρνητικά το βασικό μεταβολικό ρυθμό.
Επομένως, λαμβάνοντας υπόψιν τα παραπάνω, γίνεται φανερό ότι σε περιπτώσεις που δε συντρέχει κάποια παθολογική αιτία ή που αυτή ρυθμίζεται κατάλληλα μέσω φαρμακευτικής αγωγής, ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να αυξηθεί ο βασικός μεταβολικός ρυθμός και κατά συνέπεια η συνολική ενεργειακή δαπάνη, είναι η αύξηση της μυϊκής μάζας, μέσω της συστηματικής άσκησης.
Έτσι, δε θα πρέπει κανείς να «κατηγορεί» το μεταβολισμό του για τις δυσκολίες που ενδεχομένως να αντιμετωπίζει στην προσπάθεια απώλειας βάρους, αφού μπορεί με τις κατάλληλες αλλαγές να τον τροποποιήσει προς όφελος της μακροπρόθεσμης πορείας του βάρους αλλά και της υγείας του.
Επιστημονική Ομάδα neadiatrofis.gr
