Είναι γνωστό εδώ και λίγο καιρό ότι η δίαιτα και συγκεκριμένα θρεπτικά συστατικά μπορούν να έχουν επιπτώσεις στη λειτουργία των γονιδίων μας.
Υπάρχει αλληλεπίδραση γενετικής προδιάθεσης και διατροφικής πρόσληψης, που σημαίνει ότι ο καθένας έχει διαφορετική γενετική σύσταση και φαίνεται από τα αποτελέσματα των ερευνών ότι ανάλογα με τη γενετική σύσταση που έχει ο καθένας η διατροφική πρόσληψη επηρεάζει με διαφορετικό τρόπο αυτό που ονομάζουμε φαινότυπο. Φαινότυπος μπορεί να είναι το ύψος, η παχυσαρκία, τα επίπεδα λιπιδίων.
Αυτό το ανερχόμενο πεδίο που αφορά τη μελέτη των αλληλεπιδράσεων διατροφής – γονιδίων αποκαλείται διατροφική γενωμική (nutritional genomics) και υπόσχεται μεγάλη πρόοδο κυρίως στην πρόληψη αλλά και τη θεραπεία ασθενειών. Περιλαμβάνει δύο πεδία, τη διατροφογενωμική (nutrogenomics) και τη διατροφογενετική (nutrigenetics).
Η διατροφογενωμική μελετά το ρόλο που παίζουν τα θρεπτικά συστατικά των τροφών που καταναλώνουμε στον τρόπο με τον οποίο εκφράζονται τα γονίδιά μας.
Για παράδειγμα, έχει βρεθεί ότι τα πολυακόρεστα ω-3 λιπαρά οξέα έχουν τη δυνατότητα να περιορίζουν την έκφραση κάποιων γονιδίων που είναι υπεύθυνα για την παραγωγή φλεγμονωδών ορμονών. Επομένως, τα ω-3 λιπαρά οξέα διαθέτουν «ευεργετική» αντιφλεγμονώδη δράση επηρεάζοντας απευθείας τα γονίδιά μας.
Η διατροφογενετική ερευνά τον τρόπο με τον οποίο αντιδρά ο οργανισμός μας στα διάφορα θρεπτικά συστατικά ανάλογα με το γονιδιακό υπόβαθρο που διαθέτει. Δηλαδή, π.χ. έχω τον α συνδυασμό γονιδίων και ο φίλος μου για παράδειγμα έχει τον β συνδυασμό γονιδίων και ενώ κάνουμε την ίδια δίαιτα και έχουμε την ίδια άσκηση, εγώ χάνω σταδιακά το βάρος μου ενώ ο φίλος μου, λόγω των γονιδίων του αντιστέκεται στην απώλεια βάρους.
Ή, εναλλακτικά, λόγω της γενετικής αυτής ποικιλομορφίας, με την ίδια δίαιτα και άσκηση έχουμε διαφορετικό αποτέλεσμα στα επίπεδα χοληστερόλης. Ο λόγος είναι ότι διαφορετικά αλληλεπιδρά ο δικός μου συνδυασμός γονιδίων με τη διατροφική πρόσληψη και διαφορετικά αλληλεπιδρά του φίλου μου.
Ο απώτερος στόχος μας είναι η πλήρης κατανόηση των συσχετίσεων μεταξύ γονιδίων, διατροφής και ασθένειας, ώστε να επιτευχθεί η εξατομικευμένη διατροφή ανάλογα με το DNA του καθενός. Άλλωστε, στο κοντινό μέλλον η ανάγνωση του γενετικού προφίλ θα είναι υπόθεση ρουτίνας, όπως π.χ. η μέτρηση χοληστερόλης, γεγονός που θα μας δώσει τη δυνατότητα, να μεταβούμε από τη γενικευμένη διαχείριση των ασθενειών στην εξατομικευμένη ανίχνευση και πρόληψη με βάση την ατομική γενετική προδιάθεση.
Τα προσδοκώμενα οφέλη από την πρόοδο της διατροφικής γενωμικής και των εφαρμογών της περιλαμβάνουν μεγάλη ανάπτυξη στη δημιουργία λειτουργικών τροφίμων και ειδικών διατροφικών συμπληρωμάτων, βέλτιστες δίαιτες για τους ανθρώπους και βελτιωμένες μεθόδους για την πρόληψη πολλών ασθενειών που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής.
Επιστημονική Ομάδα neadiatrofis.gr
