Η υπέρταση αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα και πιο συχνά προβλήματα υγείας σε όλο τον κόσμο, καθώς υπολογίζεται ότι έχει προσβάλλει περίπου 1 δισεκατομμύριο άτομα.
Εμφανίζεται με μεγαλύτερη συχνότητα στις αναπτυγμένες χώρες και σε μεγάλες ηλικίες. Υπολογίζεται ότι στις αναπτυγμένες χώρες και σε ηλικίες άνω των 55 ετών, το 50% του πληθυσμού εμφανίζει αρτηριακή υπέρταση, ενώ άτομα τα οποία έχουν φυσιολογική πίεση στα 55 τους χρόνια διατρέχουν κατά 90% κίνδυνο να εμφανίσουν υπέρταση στην υπόλοιπη ζωή τους.
Αντιλαμβάνεται κανείς εύκολα ότι είναι απαραίτητη η λήψη μέτρων με στόχο τόσο την αντιμετώπιση αλλά και την πρόληψη εμφάνισης υπέρτασης σήμερα.
Ίσως το σημαντικότερο προληπτικό και από τα κυριότερα θεραπευτικά μέτρα αποτελεί η βελτίωση της καθημερινής μας διατροφής μέσω της υιοθέτησης υγιεινών διατροφικών προτύπων.
Αναλυτικότερα, τα ερευνητικά δεδομένα που υπάρχουν σήμερα συντείνουν προς την υιοθέτηση ενός διατροφικού μοντέλου που θα πρέπει να έχει τα εξής χαρακτηριστικά:
μεγάλη αύξηση της κατανάλωσης ωμών φρούτων και λαχανικών
αύξηση στην κατανάλωση γαλακτοκομικών χαμηλών σε λιπαρά
μείωση της κατανάλωσης αλατιού, κόκκινου κρέατος, ζωικού λίπους, ζάχαρης και αναψυκτικών
προτίμηση στο ψάρι, τα πουλερικά
προτίμηση στα δημητριακά, τα προϊόντα ολικής αλέσεως και τους ξηρούς καρπούς.
Με αυτό τον τρόπο το εν λόγω μοντέλο διατροφής αποτελεί ουσιαστικά μια δίαιτα πλούσια σε κάλιο, μαγνήσιο, ασβέστιο, φυτικές ίνες, συστατικά τα οποία γνωρίζουμε σήμερα ότι συμβάλλουν στον καλύτερο έλεγχο της πίεσης και φτωχή σε νάτριο, κορεσμένο και ολικό λίπος, χοληστερόλη και απλούς υδατάνθρακες, συστατικά τα οποία επιβαρύνουν και σχετίζονται με αύξηση της πιέσεως. Ο συνδυασμός αυτός φαίνεται ότι έχει τα πιο ισχυρά αποτελέσματα συγκριτικά με όσες δίαιτες έχουν εφαρμοσθεί μέχρι σήμερα.
Βλέποντας κανείς τις παραπάνω διατροφικές συστάσεις θα μπορούσε να παρατηρήσει ότι ουσιαστικά αποτελούν τις βασικές αρχές της παραδοσιακής Μεσογειακής Διατροφής, για την οποία οι ειδικοί στο χώρο της διατροφής συμφωνούν ότι αποτελεί σήμερα ένα από τα πιο υγιεινά πρότυπα διατροφής και για την πρόληψη και αντιμετώπιση της υπέρτασης.
Ειδικότερα, αυτό το πρότυπο διατροφής προϋποθέτει:
1. Καθημερινή κατανάλωση μη επεξεργασμένων δημητριακών και προϊόντων τους (ψωμί και ζυμαρικά ολικής αλέσεως, ρύζι κ.τ.λ.), λαχανικών (2 – 3 μερίδες ανά ημέρα), φρούτων (3 – 4 μερίδες ανά ημέρα), ελαιολάδου (ως το κυριότερο προστιθέμενο λίπος).
2. Εβδομαδιαία κατανάλωση: ψαριού (τουλάχιστον 2 φορές ανά εβδομάδα), οσπρίων και ξηρών καρπών (2 – 3 φορές την εβδομάδα), πουλερικών (1 – 2 φορές ανά εβδομάδα), αυγών και γλυκών ( 1 – 3 μερίδες ανά εβδομάδα), κόκκινου κρέατος (1 – 2 φορές το μήνα).
3. Μέτρια κατανάλωση αλκοόλ.
Η υψηλή περιεκτικότητα της διατροφής αυτής σε λαχανικά, φρέσκα φρούτα και δημητριακά και η μεγάλη χρήση ελαιολάδου εξασφαλίζει μια επαρκή πρόσληψη συστατικών που βοηθούν τον καλύτερο έλεγχο της υπέρτασης.
Το γεγονός αυτό είχε ως αποτέλεσμα τα επιδημιολογικά δεδομένα των δεκαετιών του 50, 60 και 70 σχετικά με τα στατιστικά για τη θνησιμότητα, να δίνουν αποδείξεις ότι κάτι επηρέαζε ευεργετικά την υγεία των λαών της Μεσογείου.
Αν και η φροντίδα υγείας για πολλούς από τους λαούς της Μεσογείου υπήρξε κατώτερη από αυτή της βόρειας Ευρώπης και της βόρειας Αμερικής και η επικράτηση του καπνίσματος είναι υψηλή στην περιοχή της Μεσογείου, τα ποσοστά θανάτων σε αυτή την περιοχή τείνουν να είναι χαμηλότερα συγκριτικά με αρκετές οικονομικά πιο αναπτυγμένες χώρες. Ας δούμε όμως αναλυτικότερα τα συστατικά της Μεσογειακής Διατροφής σε σχέση με την υπέρταση :
Φρούτα και λαχανικά
Τα φρούτα και τα λαχανικά αποτελούν ίσως τις πιο υγιεινές τροφές, καθώς περιέχουν μια σειρά από πολύτιμα και απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για τον καλύτερο έλεγχο της πίεσης. Περιέχουν άπεπτες φυτικές ίνες, κάλιο και μαγνήσιο, συστατικά τα οποία προάγουν την καλύτερη αρτηριακή πίεση και εν γένει καρδιαγγειακή λειτουργία.
Όσπρια
Εξίσου σημαντική είναι και η περιεκτικότητα των οσπρίων σε φυτικές ίνες, κάλιο και σε μικρότερα ποσά ασβέστιο. Σε πληθυσμούς με αυξημένη κατανάλωση οσπρίων και προϊόντων φυτικής προέλευσης παρατηρείται σημαντικά χαμηλή συχνότητα εμφάνισης υπέρτασης.
Δημητριακά, Λαδερά φαγητά και προϊόντα ολικής
Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται οι πατάτες, τα μακαρόνια και άλλα ζυμαρικά, το ρύζι, το ψωμί και προϊόντα αλεύρου και σιτηρά, ο αρακάς, η σίκαλη και τα προϊόντα σικάλεως, η βρώμη, τα δημητριακά πρωινού. Τα τρόφιμα αυτά θα πρέπει να αποτελούν τη βάση της καθημερινής μας διατροφής, καθώς αποτελούν τις κυριότερες πηγές ενέργειας μαζί με τα φρούτα και τα λαχανικά. Παράλληλα, η περιεκτικότητα τους σε φυτικές ίνες, μαγνήσιο και κάλιο τα καθιστούν εξαιρετικά σημαντικά για την καταπολέμηση της υπέρτασης.
Ψάρια και άπαχα κρέατα (κυρίως πουλερικά)
Ένα από τα βασικά και σημαντικότερα χαρακτηριστικά της Μεσογειακής διατροφής, που την διαφοροποιεί από τα πιο Δυτικού τύπου διατροφικά μοντέλα, είναι η αυξημένη κατανάλωση ψαριών και άπαχων κρεάτων, κυρίως πουλερικών και η μειωμένη κατανάλωση κόκκινου κρέατος (μοσχάρι, χοιρινό κυρίως). Το γεγονός αυτό έχει ως άμεσο αποτέλεσμα τη μειωμένη πρόσληψη κορεσμένου λίπους και νατρίου, το οποίο σχετίζεται με την εμφάνιση καρδιαγγειακών προβλημάτων και υπέρτασης και αυξημένη πρόσληψη κορεσμένων και πολυακόρεστων λιπαρών, τα οποία βελτιώνουν την υγεία του οργανισμού.
Ελαιόλαδο
Ίσως το σήμα κατατεθέν της μεσογειακής διατροφής. Πολλές μελέτες αποδεικνύουν την προστατευτική δράση συστατικών του ελαιολάδου έναντι της εμφάνισης δυσάρεστων καταστάσεων όπως η υπέρταση. Κι αυτό καθώς αποτελεί μια πηγή μονοακόρεστων και πολυακόρεστων λιπαρών που μπορούν να υποκαταστήσουν τα κορεσμένα λίπη της δίαιτας. Παράλληλα, περιέχει και μια σειρά αντιοξειδωτικών ουσιών, όπως είναι η βιταμίνη Ε και ορισμένες φαινολικές ενώσεις, οι οποίες έχουν τη δυνατότητα να προστατεύουν τα αγγεία από τις ελεύθερες ρίζες που προκαλούν αλλοίωση της δομής τους, με αποτέλεσμα να παρέχουν επιπλέον προστασία.
Όλα λοιπό τα παραπάνω καταδεικνύουν τη σημαντικότατη επίδραση των συστατικών της Μεσογειακού Τύπου διατροφής στην επίτευξη ενός καλύτερου ελέγχου της αρτηριακής πίεσης αλλά και ενός συνολικά αναβαθμισμένου επιπέδου υγείας για το σύγχρονο άνθρωπο. Η πληθώρα πολύτιμων και αναντικατάστατων θρεπτικών στοιχείων που περιέχει αποτελεί εχέγγυο για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής αλλά και για την περαιτέρω επέκτασή της, προλαμβάνοντας παράγοντες και νοσήματα φθοράς που μπορεί να μειώσουν το προσδόκιμο ζωής σήμερα.
Αυτό που ωστόσο θα πρέπει να τονιστεί είναι το ότι οι ως άνω αλλαγές στον τρόπο διατροφής είναι απαραίτητο να συνοδεύονται και από ευρύτερες αλλαγές στον τρόπο ζωής του ατόμου και στις επιμέρους συνήθειες που συνθέτουν την καθημερινότητά του.
Η παχυσαρκία, η έλλειψη φυσικής δραστηριότητας, το κάπνισμα αποτελούν σημαντικούς παράγοντες που θα πρέπει να αλλάξουν.
Έχει αποδειχθεί ότι, οι σωστές συνήθειες, διατροφικές και μη, είναι τόσο σημαντικές, ώστε σε αρκετές περιπτώσεις, ο έλεγχος της αρτηριακής πίεσης είναι δυνατόν να επιτευχθεί μόνο με αλλαγές στη διατροφή και στον τρόπο ζωής, χωρίς πολλές φορές καν τη συμμετοχή των φαρμάκων.
Επιστημονική Ομάδα neadiatrofis.gr
