Δεν είναι λίγοι εκείνοι που και μόνο στο άκουσμα της λέξης «πρόσθετο» σε ένα τρόφιμο σκέφτονται κάτι κακό, κάτι μη ασφαλές.
Παρότι η ασφάλεια των εγκεκριμένων προσθέτων τροφίμων έχει εξαντλητικά αξιολογηθεί και επιβεβαιωθεί από τους αρμόδιους ελεγκτικούς φορείς προτού χρησιμοποιηθούν στα διάφορα τρόφιμα και ποτά,οι καταναλωτές φαίνεται να ανησυχούνακόμη για την παρουσία τους στα τρόφιμα.
Αν και εσείς έχετε συνδέσει την παρουσία τους στις ετικέτες τροφίμων με τη λέξη «Ε»πικίνδυνο, ήρθε η ώρα να αναθεωρήσετε…
Γιατί είναι χρήσιμα τα πρόσθετα στα τυποποιημένα τρόφιμα;
Διάφοροι περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως η υγρασία, η υψηλή θερμοκρασία και η έκθεση σε μικρόβια μπορεί να μειώσουν τη θρεπτική αξία και να αλλοιώσουν τη σύσταση και την υφή των τροφίμων, καθιστώντας τα ακατάλληλα προς κατανάλωση.Επιπλέον, συχνά επιθυμούμε τα τρόφιμα και τα ροφήματά μας να έχουν ομοιογενή υφή, ευχάριστη γεύση ή και… χαμηλές θερμίδες, ώστε να τα απολαμβάνουμε ακόμη και όταν προσπαθούμε να μειώσουμε το βάρος μας.
Τα πρόσθετα τροφίμων, όπως τα συντηρητικά (π.χ. σορβικό κάλιο), οι χρωστικές (π.χ. καραμελόχρωμα), τα γλυκαντικά (π.χ. ασπαρτάμη, γλυκαντικό από το φυτό στέβια), τα αντιοξειδωτικά (π.χ. τοκοφερόλες), και οι γαλακτωματοποιητές (π.χ. λεκιθίνη) είναι λίγα μόνο από τα πρόσθετα συστατικά που χρησιμοποιούνται εδώ και δεκαετίες για να κρατούν ασφαλή τα τρόφιμα και πολλά από τα ροφήματά μας. Διατηρούν αναλλοίωτα τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά τους όπως είναι η γεύση, το χρώμα και η υφή. Σύμφωνα μάλιστα με τη νομοθεσία των τροφίμων,τα πρόσθετα χρησιμοποιούνται στα τρόφιμα και τα ροφήματα μόνο όταν είναι απολύτως απαραίτητο, επειδή εξυπηρετούν ένα συγκεκριμένο σκοπό – που δεν μπορεί να επιτευχθεί με άλλο τρόπο – και αφορά κυρίως στην ασφάλεια καιτη διατήρηση των οργανοληπτικών χαρακτηριστικών των προϊόντων στην επιθυμητή διάρκεια διατηρησιμότητας των συσκευασμένων προϊόντων σε καθορισμένες συνθήκες διατήρησης.
«Ε» όπως «Ε»υρώπη!
Όπως, ορίζει η νομοθεσία, προκειμένου να χρησιμοποιηθεί κάποιο πρόσθετο, θα πρέπει προηγουμένως να έχει αξιολογηθεί και να έχει εγκριθεί από τις αρμόδιες ελεγκτικές Αρχές. Στην Ευρώπη, όλα τα πρόσθετα τροφίμων περνούν από αυστηρότατους ελέγχους ασφαλείας από την Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA) και όταν επιβεβαιωθεί ότι, στα επίπεδα που χρησιμοποιούνται, δεν θέτουν σε κίνδυνο την υγεία του καταναλωτή, εγκρίνονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Μάλιστα, σε κάθε εγκεκριμένο πρόσθετο δίνεται ένας κωδικός ταξινόμησης «Ε», που επιβεβαιώνει ότι το συγκεκριμένο πρόσθετο έχει περάσει μίαπολύ αυστηρή και μακροχρόνια διαδικασία ελέγχων και αξιολόγησης της ασφάλειάς του ώστε να εγκριθεί η χρήση του. Επιπλέον, η ασφάλεια κάθε πρόσθετου επανελέγχεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα από την ίδια την EFSA, ώστε να αξιολογούνται τα πιο πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα ή πιθανές αλλαγές στην τεχνολογία των τροφίμων, και να επιβεβαιώνεται ότι τα πρόσθετα παραμένουν ασφαλή και απαραίτητα.Έτσι, αν για παράδειγμα ένα πρόσθετο δεν θεωρείται πλέον απαραίτητο εξαιτίας τεχνολογικών αλλαγών, μπορεί να αποσυρθεί από τη λίστα των εγγεκριμένων προσθέτων.
Παρόλο που όλα τα πρόσθετα τροφίμων που χρησιμοποιούνται τώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρούνται ασφαλή για τα προϊόντα στα επιτρεπόμενα επίπεδα, η Επιτροπή έχει ζητήσει από την EFSA να επαναξιολογήσει συστηματικά όλα τα πρόσθετα που εγκρίθηκαν για χρήση πριν την 20η Ιανουαρίου του 2009.Η Επιτροπή θα αξιοποιήσει αυτή την ευκαιρία για να καθορίσει εάν απαιτείται αναθεώρηση των τρεχουσών συνθηκών χρήσης για κάθε πρόσθετο τροφίμων, π.χ. να αλλάξει η αποδεκτή ημερήσια πρόσληψη.
Συμπερασματικά λοιπόν, τα πρόσθετα τροφίμων μας επιτρέπουν να παράγουμε και να απολαμβάνουμε μια ποικιλία από προϊόντα που ικανοποιούν την επιθυμία μας για γευστικά, ποιοτικά και φυσικά ασφαλή τρόφιμα και ροφήματα.
Από το Χάρη Γεωργακάκη
Διευθυντή επιστημονικής ομάδας και διατροφικού portal «Νέα Διατροφής»
