Δεν είναι τυχαίο πως η γλυκιά γεύση είναι συνδεδεμένη τόσο με τα ευχάριστα και απολαυστικά πράγματα στη ζωή, όσο και με την αμαρτία, γιατί, στην περίπτωση των τροφίμων τουλάχιστον, η επιθυμητή από όλους γλυκιά γεύση βρίσκεται κυρίως σε γλυκά και προϊόντα πλούσια σε θερμίδες.
Εκτός από αυτό όμως, αντενδείκνυται και για κάποιες σοβαρές καταστάσεις που σχετίζονται με την υγεία σας, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης. Υπάρχει, άραγε, τρόπος να απολαύσετε χωρίς τις γνωστές συνέπειες για τη σιλουέτα ή την υγεία σας; Ας δούμε τα πράγματα αναλυτικά :
Μέλι – Ζάχαρη – Φρουκτόζη
Τα κοινά τους χαρακτηριστικά
Μπορεί να πρόκειται για τρεις διαφορετικές τροφές. Έχουν όμως και οι τρεις την ιδιότητα να προκαλούν αύξηση στη γλυκόζη του αίματος. Πρακτικά αυτό σημαίνει πως όταν για κάποιο λόγο αισθάνεστε κουρασμένοι, νιώθετε ότι οι δυνάμεις σας εγκαταλείπουν, αυτό είναι πιθανό να οφείλεται στην ανάγκη του οργανισμού σας για μικρές ποσότητες απλών υδατανθράκων. Έτσι, ο οργανισμός αλλά και ο εγκέφαλος ανακτά την ενέργεια που του λείπει. Δεν είναι εύκολο να καταναλώσετε οποιονδήποτε υδατάνθρακα (π.χ. μακαρόνια ή ρύζι) εκείνη τη στιγμή που θα τον χρειαστείτε, για αυτό και ένα σοκολατάκι, μια κουταλιά μέλι, ακόμα και λίγη ζάχαρη στον καφέ, είναι η πιο άμεση χείρα βοηθείας στα χαμηλά επίπεδα γλυκόζης.
Ζάχαρη
Η ζάχαρη παράγεται από το φυτό «ζαχαρότευτλο». Μπορούμε να πούμε πως είναι ένα φυτικό παράγωγο που εξάγεται με ειδική επεξεργασία. Από χημική άποψη είναι απλός δισακχαρίτης (τύπος υδατάνθρακα). Κατά την πέψη διασπάται σε γλυκόζη και φρουκτόζη. Αποτελεί την πιο πρόσφορη μορφή ενέργειας για τον ανθρώπινο οργανισμό, κυρίως γιατί έχει την ιδιότητα να απορροφάται εξαιρετικά εύκολα από το ανθρώπινο πεπτικό σύστημα. Επίσης, είναι η πιο άμεσα εκμεταλλεύσιμη πηγή ενέργειας για τον εγκέφαλο, ο οποίος, ως γνωστόν, χρησιμοποιεί ως μοναδική καύσιμη ύλη υδατάνθρακες. Οι θερμίδες που παρέχει λέγονται και κενές θερμίδες γιατί, εκτός από υδατάνθρακες, δεν περιέχει το παραμικρό θρεπτικό συστατικό. Διαθέτει έναν ακόμα τύπο, τη λεγόμενη «μαύρη» ζάχαρη, η οποία διαφέρει από τη λευκή ως προς την επεξεργασία (είναι λιγότερο επεξεργασμένο προϊόν), κατά τα άλλα όμως δεν έχει διαφορές (ίδια θερμιδική αξία, έλλειψη άλλων ωφέλιμων συστατικών)
Μέλι
Είναι ένα φυσικό προϊόν που έχει διάφορες ποικιλίες. Στις πιο γνωστές περιλαμβάνεται το μέλι ανθέων, το πευκόμελο (και γενικά το μέλι από τα διάφορα κωνοφόρα), το θυμαρίσιο μέλι κλπ. Το μέλι είναι μια τροφή πλούσια σε στοιχεία όπως κάλιο, βιταμίνη C, σίδηρο, φυλλικό οξύ και άλλα. Αν και τα στοιχεία αυτά περιέχονται σε μικρές ποσότητες, εντούτοις αυτό θεωρείται σημαντικό, κυρίως αν σκεφτείτε πως οι άλλες γλυκαντικές ουσίες δεν περιέχουν το παραμικρό θρεπτικό συστατικό.Είναι μια ευπαθής τροφή (χρειάζεται ιδιαίτερες συνθήκες φύλαξης ώστε να διατηρήσει ανέπαφα τα οργανοληπτικά του χαρακτηριστικά), που είναι δυνατό να νοθευτεί (με νερό, ζάχαρη, διάφορα χρωστικά και αρωματικά), και μάλιστα χωρίς αυτό να μπορεί να γίνει αντιληπτό με την πρώτη ματιά.
Φρουκτόζη
Είναι φυσική ουσία που περιέχεται στα φρούτα και παράγεται με επεξεργασία από αυτά. Είναι ένας μονοσακχαρίτης, ο οποίος μετά την πέψη μετατρέπεται σε γλυκόζη στο ήπαρ. Αν και έχει ίδιες θερμίδες με την ζάχαρη, η φρουκτόζη έχει περισσότερη γλυκαντική αξία (θεωρείται ότι είναι ως και διπλάσια από της ζάχαρης). Συστήνεται στους διαβητικούς, με την προϋπόθεση πως καταναλώνουν μικρή ποσότητα. Έχει παρατηρηθεί πως τείνουμε να βάζουμε στον καφέ μας τόση φρουκτόζη όση θα βάζαμε και ζάχαρη, ανεξάρτητα από το γεγονός πως η φρουκτόζη γλυκαίνει περισσότερο από τη ζάχαρη. Συνεπώς, είναι αποτελεσματική η κατανάλωση της φρουκτόζης (στη δίαιτα ή στη διατροφή των διαβητικών) μόνο όταν περιορίζεται σε σχέση με την κατανάλωση της ζάχαρης.
Γλυκαντικές ύλες
Είναι ουσίες με έντονα γλυκιά γεύση που δεν παρέχουν όμως θερμίδες, ή παρέχουν πολύ λίγες. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην παρασκευή γλυκών ή στα ροφήματα που επιθυμείτε πιο γλυκιά γεύση. Παράλληλα δεν προσφέρουν αύξηση στα επίπεδα γλυκόζης αίματος, καθιστώντας τες ως ιδανικές επιλογές για άτομα με προδιάθεση ή ήδη εγκατεστημένο σακχαρώδη διαβήτη. Οι επιλογές είναι αρκετές και σας παραθέτουμε στην συνέχεια τις πιο γνωστές και ευρέως χρησιμοποιούμενες.
Στέβια
Αποτελεί την τελευταία και πιο φυσική λέξη στα γλυκαντικά. Με προέλευση την Παραγουάη, η στέβια χρησιμοποιείται εδώ και εκατοντάδες χρόνια στην Νότια Αμερική και πιο πρόσφατα έγινε δημοφιλής σε Ασία και ΗΠΑ σαν το φυσικό γλυκαντικό χωρίς θερμίδες. Η στέβια (stevia rebaudiana) και τα γλυκά συστατικά που προκύπτουν από τα φύλλα της, γνωστά σαν γλυκοζίτες στεβιόλης, δεν περιέχουν θερμίδες και είναι απόλυτα ασφαλή.
Πρόσφατα εγκρίθηκαν και από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Commision Regulation EU No1131/2011). Η στέβια άρχισε να χρησιμοποιείται σαν γλυκαντικό στην Ιαπωνία πρίν 20 χρόνια. Οι αυστηροί σε θέματα υγείας Ιάπωνες, όπου η χρήση της ασπαρτάμης δεν είναι επιτρεπτή, ανακάλυψαν πρώτοι τον τρόπο να απομονώνουν τα γλυκά συστατικά από το υπόλοιπο μέρος του φύλλου. Έτσι προέκυψαν τα εκχυλίσματα από φύλλα στέβιας που είναι 200-300 φορές πιό γλυκά από την κοινή ζάχαρη. Για να χρησιμοποιηθεί το εκχύλισμα στέβιας σαν επιτραπέζιο γλυκαντικό, πρέπει απαραίτητα να συνδυαστεί με άλλα συστατικά.
Η στέβια συνδυάζεται ιδανικά με ερυθριτόλη, μία άνευ θερμίδων φυσική αλκοόλη που υπάρχει στη φύση σε φρούτα και λαχανικά και λειτουργεί σαν φορέας που προσφέρει όγκο και εξισορροπεί την γλυκύτητα. Η ερυθριτόλη είναι απόλυτα ασφαλής και πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι έχει σημαντικές αντιοξειδωτικές ιδιότητες, ενώ δεν ανεβάζει καθόλου το ζάχαρο στο αίμα. Στην αγορά θα συναντήσετε διάφορα είδη γλυκαντικών στέβιας. Δεν έχουν όμως όλα το ίδιο καλή γεύση, ούτε παρόμοια χαρακτηριστικά. Η διαφορά βρίσκεται στην καθαρότητα του εκχυλίσματος στέβιας και στο είδος του συστατικού με το οποίο συνδυάζεται το εκχύλισμα.
Σουκραλόζη
Είναι ίσως η πιο σύγχρονη γλυκαντική ουσία. Χρησιμοποιείται τα τελευταία χρόνια και παράγεται από την γνωστή μας ζάχαρη. Δεν μεταβολίζεται όμως στον ανθρώπινο οργανισμό και συνεπώς δεν αποδίδει θερμίδες (μηδενική θερμιδική αξία). Η γλυκαντική της ισχύς είναι 600 φορές μεγαλύτερη της ζάχαρης, άρα απαιτείται ελάχιστη ποσότητα για να πετύχουμε ανάλογο γλυκαντικό αποτέλεσμα με την ζάχαρη. Η σουκραλόζη έχει χαρακτηριστεί από όλους τους αρμόδιους παγκόσμιους επιστημονικούς φορείς ως απολύτως ασφαλής ουσία.
Πολυόλες
Οι πολυόλες (ή σακχαροαλκοόλες) είναι μια ομάδα υδατανθράκων χαμηλής απορρόφησης από τον ανθρώπινο οργανισμό, με συνέπεια αφενός να μην επηρεάζουν τα επίπεδα του σακχάρου όπως τα γνωστά σάκχαρα των τροφών και αφετέρου να κατέχουν χαμηλότερη θερμιδική απόδοση από αυτά (2,4 θερμίδες έναντι 4 θερμίδων ανά γραμμάριο, αντίστοιχα). Οι πολυόλες έχουν χαρακτηριστεί από όλους τους αρμόδιους παγκόσμιους επιστημονικούς φορείς ως απολύτως ασφαλείς ουσίες. Η μόνη «παρενέργεια» που μπορεί να προκύψει από την κατανάλωση τέτοιων ουσιών, είναι η υπακτική δράση και αυτό συμβαίνει σε πολύ μεγάλες ποσότητες κατανάλωσης. Δύο από τις πιο δημοφιλείς πολυόλες που συναντάμε στα τρόφιμα είναι η ξυλιτόλη και η μαλτιτόλη, με γλυκαντική ισχύ όμοια της ζάχαρης.
Ασπαρτάμη
Είναι ένα χημικό προϊόν που προκύπτει μετά από ειδική επεξεργασία. Έχει μεγάλη γλυκαντική αξία και δεν έχει θερμίδες. Παλαιότερα, η ασπαρτάμη είχε κατηγορηθεί ως τρόφιμο επικίνδυνο προς κατανάλωση, κάτι που πλέον δεν ισχύει. Υπάρχει ειδική οδηγία της Ε. Ε. ότι μετά από σχετικές έρευνες, διαπιστώθηκε πως η ουσία αυτή δεν προκαλεί πονοκεφάλους και ημικρανίες, δεν έχει παρενέργειες, δεν προκαλεί καρκίνο και γενικότερα δεν βλάπτει τους καταναλωτές. Η γεύση της είναι πολύ γλυκιά. Έχει πολύ μεγαλύτερη (ως και 100πλάσια) γλυκαντική αξία σε σχέση με τη ζάχαρη.
Ελέγξτε τη ζάχαρη που τρώτε καθημερινά
• Διαβάζετε τις ετικέτες. Τα πρόσθετα σάκχαρα αναγράφονται στις ετικέτες των συσκευασμένων τροφίμων με τις εξής ονομασίες: ζάχαρη, μαύρη ζάχαρη, δεξτρόζη, σιρόπι καλαμποκιού, σιρόπι καλαμποκιού υψηλής περιεκτικότητας σε φρουκτόζη, λακτόζη, γλυκόζη, μέλι, φρουκτόζη, βύνη, μελάσσα, σουκρόζη. Αναψυκτικά, μπισκότα, καραμέλες, συσκευασμένα γλυκίσματα και παγωτά είναι τα προϊόντα που τα περιέχουν στο μεγαλύτερο ποσοστό. Σε κάποιες περιπτώσεις αναφέρονται ποσότητες ή ποσοστά περιεκτικότητας, συνήθως όμως δεν αναγράφονται. Πάντως, ο κανόνας είναι πως όσο πιο ψηλά στη λίστα των συστατικών ενός προϊόντος βρίσκεται κάποιο από τα προαναφερθέντα, τόσο υψηλότερη είναι η περιεκτικότητά του σε αυτό.
• Γλυκαθείτε αλλιώς. Και συγκεκριμένα από τη φύση. Πάρτε την ποσότητα της ζάχαρης που έχετε ανάγκη μέσω της φρουκτόζης που περιέχεται στα φρέσκα φρούτα. Μπορεί να μην είναι τόσο έντονη η γεύση τους, μην ξεχνάτε όμως πως από τα φρούτα παίρνετε επίσης βιταμίνες, ιχνοστοιχεία, φυτικές ίνες, στοιχεία, δηλαδή, απαραίτητα για την υγεία αλλά και την καλή λειτουργία του οργανισμού σας.
• Περιορίστε την πρόσληψη της καθαρής ζάχαρης. Από τη στιγμή που υπάρχει ούτως ή άλλως σε πολλά συσκευασμένα προϊόντα, αποφύγετε να συμπληρώνετε στον καφέ, στα αφεψήματα, στους χυμούς ή να φτιάξετε γλυκά με ζάχαρη. Αν πρέπει να προσθέσετε απαραιτήτως κάτι γλυκό, επιλέξτε μέλι, ακόμα και μαύρη ζάχαρη, η οποία, ως προϊόν υπόκειται σε λιγότερη επεξεργασία.
Επιστημονική Ομάδα neadiatrofis.gr
