Τον κώδωνα του κινδύνου κρούουν οι ειδικοί, οι οποίοι βλέπουν την παχυσαρκία να μετατρέπεται γοργά στον κύριο παράγοντα πρόκλησης καρκίνου στη Δύση, ξεπερνώντας το τσιγάρο που μέχρι πρότινος ήταν ο βασικός εχθρός.
Τα νεότερα επιδημιολογικά δεδομένα δείχνουν ότι, καθώς μειώνονται αργά αλλά σταθερά τα κρούσματα καρκίνου εξαιτίας του καπνίσματος, αυξάνονται σταδιακά οι καρκίνοι που σχετίζονται με την παχυσαρκία. Και η αύξηση αυτή δεν αφορά μόνο τον αριθμό των περιστατικών, αλλά και τις μορφές της νόσου που ως φαίνεται επηρεάζονται από το σωματικό βάρος.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στις ΗΠΑ η παχυσαρκία ξεπέρασε για πρώτη φορά το 2015 το κάπνισμα στον κατάλογο με τις κύριες αιτίες του καρκίνου που μπορούν να προληφθούν, ενώ συνολικά στη Δύση σχεδόν το ένα στα τρία κρούσματα καρκίνου θεωρείται πλέον ότι έχει κάποια συσχέτιση με τα περιττά κιλά.
Οι μορφές του καρκίνου που ευνοούνται από την παχυσαρκία είναι αυτήν τη στιγμή 13 και συμπεριλαμβάνουν του μαστού (μετά την εμμηνόπαυση), του παχέος εντέρου (κόλον, ορθόν), του ενδομητρίου, του οισοφάγου, του νεφρού, του παγκρέατος, της χοληδόχου κύστεως, του ήπατος, του τραχήλου της μήτρας, των ωοθηκών, καθώς και το πολλαπλούν μυέλωμα, το μη Χότζκιν λέμφωμα και τον επιθετικό καρκίνο του προστάτη.
Όπως, εξ άλλου, το τσιγάρο μειώνει την ανταπόκριση του οργανισμού στη χημειοθεραπεία, έτσι και το πάχος μπορεί να την επηρεάσει αρνητικά πλήττοντας την πρόγνωση των πασχόντων, ενώ πολλές μορφές καρκίνου δείχνουν να αναπτύσσονται και να εξαπλώνονται πιο γρήγορα στους παχύσαρκους ανθρώπους απ’ ό,τι στους αδύνατους.
«Τα επιδημιολογικά δεδομένα είναι σαφή. Με τον γενικό περιορισμό του καπνίσματος στις ΗΠΑ και τη Δυτική Ευρώπη βλέπουμε κάμψη στην επίπτωση του καρκίνου του πνεύμονα, ενώ η παχυσαρκία αναδεικνύεται ως μείζων παράγοντας πρόκλησης καρκίνου», διαπιστώνει ο πρύτανης Μελέτιος – Αθανάσιος Δημόπουλος, καθηγητής Θεραπευτικής – Ογκολογίας – Αιματολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και διευθυντής της Θεραπευτικής Κλινικής του Νοσοκομείου Αλεξάνδρα.
«Στη χώρα μας, έχουμε το παράδοξο πως, παρότι βρισκόμαστε στον έκτο χρόνο οικονομικής κρίσης, εξακολουθούμε να έχουμε πάρα πολύ υψηλά ποσοστά ατόμων με περιττά κιλά, και ειδικά στα παιδιά ακόμα χειρότερα ποσοστά παχυσαρκίας απ’ ό,τι στους ενηλίκους.
»Αυτό από μόνο του είναι πάρα πολύ ανησυχητικό διότι είναι πιθανό τα παχύσαρκα παιδιά να κινδυνεύουν μελλοντικά να εκδηλώσουν καρκίνο περισσότερο απ’ ό,τι όποιος παχαίνει μετά την ενηλικίωση».
Ο καθηγητής παραδέχεται πως η νέα κατάσταση αιφνιδίασε αρκετά την παγκόσμια ιατρική κοινότητα. «Δεν περιμέναμε ότι θα συνέβαινε αυτό στην έκταση που το βλέπουμε», λέει. «Ισως ήταν αναμενόμενο για κάποιες μορφές καρκίνου που επηρεάζονται από την κακή διατροφή (όπως ο καρκίνος του παχέος εντέρου) ή από τις ορμόνες (όπως ο καρκίνος του μαστού), αλλά πλέον βλέπουμε συσχέτιση με παθήσεις όπως το πολλαπλούν μυέλωμα και ο καρκίνος του νεφρού, για τις οποίες δεν υπάρχει εμφανής εξήγηση».
Η ιατρική έρευνα συγκλίνει στο ότι ο υπαίτιος μηχανισμός είναι πολύπλοκος και εμπλέκει τη χρόνια φλεγμονή που προκαλεί η παχυσαρκία με την έκλυση ορισμένων ουσιών (λ.χ. ορμόνες, κυτταροκίνες) και τη διατάραξη της επικοινωνίας των σωματικών κυττάρων μεταξύ τους.
Μπορεί άραγε ο κίνδυνος να μειωθεί με το αδυνάτισμα; «Πιστεύουμε πως ναι, αλλά η απώλεια βάρους θα πρέπει να είναι σημαντική», απαντά ο καθηγητής. «Το ιδανικό είναι να έρθει ο Δείκτης Μάζας Σώματος εντός των επιθυμητών ορίων, δηλαδή κάτω από 25, αλλά οπωσδήποτε έχει άλλη βαρύτητα να πάσχει κάποιος από νοσογόνο παχυσαρκία (ΔΜΣ πάνω από 40) και άλλο να είναι υπέρβαρος (ΔΜΣ από 25 έως 30)».
Στις παχύσαρκες γυναίκες λ.χ. μελέτες έχουν δείξει πως όσες χάνουν το 20% του αρχικού σωματικού βάρους τους παρουσιάζουν βελτιώσεις στους σχετιζόμενους με τον καρκίνο του μαστού βιοδείκτες.
Ο ΔΜΣ υπολογίζεται όταν διαιρεθεί το νυν βάρος (σε κιλά) με το τετράγωνο του ύψους (σε μέτρα)
Κρούσματα καρκίνου
Ενδεικτικά ποσοστά (%) των κρουσμάτων καρκίνου σε άνδρες και γυναίκες που πιστεύεται ότι σχετίζονται με την παχυσαρκία:
* Αδενοκαρκίνωμα οισοφάγου: 35%
* Πάγκρεας: 18%
* Παχέος εντέρου: 16%
* Ήπατος: 27%
* Μαστού (μετά την εμμηνόπαυση): 17%
* Ενδομητρίου: 50%
* Νεφρού: 24%
* Προχωρημένου καρκίνου προστάτη: 11%
* Ωοθηκών: 5%
ΠΗΓΗ: World Cancer Research Fund (2015), ΤΑ ΝΕΑ
Από τη Βίκυ Καρατζαφέρη, υπεύθυνη θεμάτων υγείας neadiatrofis.gr
