Πριν από μερικά χρόνια ο όρος «δίαιτα χωρίς γλουτένη» ήταν γνωστός κυρίως σε γιατρούς, διαιτολόγους και ασθενείς με κοιλιοκάκη.
Και αυτό, γιατί η εν λόγω δίαιτα αποτελεί ουσιαστικά τη θεραπεία που πρέπει να ακολουθούν εφόρου ζωής, όσοι πάσχουν από κοιλιοκάκη, ένα αυτοάνοσο νόσημα που οφείλεται σε δυσανεξία στη γλουτένη κι εκδηλώνεται με ένα σύνολο συμπτωμάτων όπως διάρροια, αίσθημα κόπωσης, απώλεια βάρους και σιδηροπενική αναιμία. Ωστόσο, το ποσοστό εμφάνισης της παραπάνω ασθένειας στον πληθυσμό κυμαίνεται γύρω στο 1%, γεγονός που δε συνάδει με τη δημοσιότητα που έχει λάβει τα τελευταία χρόνια η «εκστρατεία» υπέρ του αποκλεισμού της γλουτένης από τη διατροφή…
Ξεκινώντας από τα διάσημα τεστ δυσανεξίας και φτάνοντας έως τις συστάσεις διάσημων προσωπικοτήτων και τηλε-επιστημόνων, η γλουτένη παρουσιάζεται τελευταία ως ο νέος «ένοχος» για τα περιττά κιλά και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν πολλοί στην προσπάθεια απώλειας βάρους, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις κατηγορείται και για την εμφάνιση διαφόρων προβλημάτων υγείας. Έτσι, η υιοθέτηση μιας δίαιτας ελεύθερης γλουτένης προτείνεται ως λύση για αποτελεσματική απώλεια βάρους αλλά και γενικότερη βελτίωση της υγείας.
Στην πραγματικότητα, τα διαθέσιμα ερευνητικά δεδομένα για την επίδραση της δίαιτας χωρίς γλουτένη αφορούν κυρίως ασθενείς με κοιλιοκάκη, ενώ δεν υπάρχουν μελέτες που να δείχνουν πως μπορεί να διευκολύνει την απώλεια βάρους σε υγιή κατά τα άλλα άτομα.
Ένα πιθανό σκεπτικό που θα μπορούσε θεωρητικά να συνδέει την αποφυγή της γλουτένης με την απώλεια βάρους είναι ο αποκλεισμός από τη διατροφή του συνόλου των προϊόντων που περιέχουν γλουτένη, όπως ψωμί, ζυμαρικά και αρτοσκευάσματα, τα οποία συνήθως υπερ-καταναλώνονται, οδηγώντας σε αυξημένη πρόσληψη θερμίδων. Βέβαια, κάτι τέτοιο αφενός δεν υποστηρίζεται επιστημονικά και αφετέρου δεν είναι απαραίτητο πως η αποφυγή των παραπάνω τροφίμων θα οδηγήσει τελικά σε μείωση της συνολικής ενεργειακής πρόσληψης.
Επιπλέον, θα πρέπει να αναφερθεί πως τα προϊόντα χωρίς γλουτένη που κυκλοφορούν στην αγορά ως υποκατάστατα των διαφόρων αρτοσκευασμάτων και ζυμαρικών, ενδεχομένως να περιέχουν αυξημένα ποσά λιπαρών και ή/και ζάχαρης και κατ’ επέκταση υψηλότερη ενεργειακή πυκνότητα από τα αντίστοιχα «συμβατικά» προϊόντα. Από την άλλη, δε θα πρέπει κανείς να ξεχνά, πως ο αποκλεισμός των τροφίμων που περιέχουν γλουτένη μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη πρόσληψη φυτικών ινών και άλλων μικροθρεπτικών συστατικών, αυξάνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης δυσκοιλιότητας και διατροφικών ελλείψεων.
Συνοψίζοντας, η κατανάλωση δίαιτας χωρίς γλουτένη δεν αποτελεί «μαγική λύση» για την αποτελεσματική διαχείριση του βάρους, ενώ συστήνεται μόνο σε περιπτώσεις όπου συντρέχουν λόγοι υγείας, όπως στην περίπτωση των ασθενών με κοιλιοκάκη. Άλλωστε, μην ξεχνάτε πως τα δημητριακά και τα προϊόντα τους δεν παύουν να αποτελούν τη βάση της μεσογειακής πυραμίδας διατροφής, η οποία συνδέεται με πολλαπλά οφέλη για την υγεία.
Από τη Χριστίνα Κατσαρού, επιστημονική συνεργάτη neadiatrofis.gr
