Στην αρχή της πιο αισιόδοξης εποχής του χρόνου , την Άνοιξη , ας πάρουμε λίγο χρόνο για να αναλογιστούμε το πόσο ευεργετική είναι η επαφή όλων μας με τη φύση .
Και ας ρίξουμε το βάρος της σκέψης μας κυρίως στα παιδιά , τα «παιδιά της πόλης» .
Ο J. Rousseau, ο κύριος εκπρόσωπος της αγωγής που εναρμονίζεται με τους νομούς της φύσης, θεωρούσε ύψιστη την πρόσφορα της στη διαπαιδαγώγηση του ανθρώπου και υποστήριζε ότι « πρέπει να φέρουμε τα παιδιά μας στη φύση και να τα αφήσουμε εκεί ελεύθερα να διαβάσουν από μόνα τους το ανοιχτό βιβλίο της ..» . Και τα παιδιά έχουν πολλά να διδαχτούν από το βιβλίο αυτό ..!!
Ο άνθρωπος είναι το μόνο πλάσμα της φύσης που έχει απομακρυνθεί τόσο πολύ από το φυσικό του habitat ( περιβάλλον ) , τις τελευταίες κυρίως γενιές . Η πλειοψηφία των πληθυσμών ζει στις μεγαλουπόλεις , των οποίων η συνεχής εξέλιξη παρέχει όλο και λιγότερες ευκαιρίες επαφής με το «πράσινο» . Χαρακτηριστικό παράδειγμα η εξαφάνιση της «αλάνας» . Τα παιδιά πλέον δραστηριοποιούνται , σχεδόν πάντα μόνα τους , στα διαμερίσματα ή στη καλύτερη των περιπτώσεων στους σύγχρονους παιδότοπους , οι οποίοι παρέχουν ανέσεις , σίγουρα όμως δεν επιτρέπουν και δε προάγουν την επαφή με τη φύση .
Ας δούμε συνοπτικά σε 6 σημεία τα σημαντικότερα οφέλη , τα οποία σχετίζονται με την ομαλή κινητική , γνωστική , συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών όταν αυτά βρίσκονται σε επαφή με τη φύση .
• Η σημαντική αίσθηση ελευθερίας που χαρίζει σε όποιον αφήνετε σε αυτήν . Καταργούνται όλοι οι περιορισμοί και οι κανόνες του αστικού περιβάλλοντος .
• Η ηρεμία , η ψυχική ευφορία και η γαληνή που χαρίζεται απλόχερα και πολύ περισσότερο στα παιδιά που απελευθερώνονται από τους καθημερινούς ασφυκτικούς ρυθμούς .
Κρίνω σκόπιμο να αναφέρω έρευνα ψυχολόγων οι οποίοι μελέτησαν περιστατικά παιδιών ηλικίας 6-12 ετών, τα οποία όταν ήρθαν σε πλήρη ελευθερία στη φύση βρέθηκαν σε κατάσταση έκστασης . Η παρατήρηση των μελετητών ήταν ότι τέτοιες καταστάσεις βιώνονται μόνο όταν το άτομο νιώσει απολυτή Ελευθερία και Ασφάλεια .
• Παρατήρηση της φυσικής εξωτερικής πραγματικότητας και εξοικείωση με τα φυσικά φαινόμενα . Δυστυχώς τα παιδιά γνωρίζουν να περιγράψουν με μεγαλύτερη ευκολία τα χαρακτηριστικά ενός Pokémon από ότι ενός ζώου .Ότι μαθαίνουν είναι μέσω βιβλίων , οπτικοακουστικών μέσων ,και μουσείων . Πως όμως θα μπορέσουν να αναπτύξουν και τις άλλες αισθήσεις τους όπως , την αφή , την όσφρηση και τη γεύση αν όλα περνούν μέσω της οθόνης ;
• Η ανακάλυψη των αρχών και νόμων που διέπουν τη φύση . Ας αναρωτηθούμε σε ποια ηλικία τα παιδιά μαθαίνουν ότι το νερό δε «γίνεται» από τη βρύση του νεροχύτη αλλά το παράγουν άλλες διαδικασίες .
• Νέες εμπειρίες , εικόνες , ερεθίσματα διαφορετικά από αυτά που θα βρούμε στη πόλη . Αν παρατηρήσουμε τις εκφράσεις και τη γενικότερη εικόνα ενός παιδιού που παίζει σε μια παραλία και ενός που παρακολουθεί τηλεόραση θα πρέπει να αναρωτηθούμε αν παρέχουμε τα «πραγματικά» εφόδια για τη σωστή ανάπτυξη των παιδιών μας .
• Φυγή από το καθημερινό βεβαρημένο πρόγραμμα . Τα σύγχρονα παιδιά είναι φορτωμένα υποχρεώσεις , περιορισμούς , με καθόλου πραγματικό ελεύθερο χρόνο .Δεν παίζουν , δεν επικοινωνούν με άλλα παιδιά , δεν αυτοσχεδιάζουν . Έτσι όμως μεγαλώνουμε παιδιά με γνώσεις , που όμως είναι παχύσαρκα , αγχωμένα , με έντονα ψυχοσωματικά συμπτώματα .
Αποτελέσματα πολλών ερευνών αποδεικνύουν την ευεργετική αξία της φύσης στα παιδιά .
Το 1984 σε μελέτη νοσοκομειακών αρχείων 20 ετών φάνηκε ότι ασθενείς των οποίων τα δωμάτια έβλεπαν σε κήπο κατανάλωναν λιγότερα παυσίπονα και απασχολούσαν λιγότερο το νοσηλευτικό προσωπικό σε σχέση με όσους δεν έβλεπαν σε φύση .
Παιδιά 8-10 ετών αντιμετωπίζουν καλυτέρα συμβάντα που προκαλούν στρες , όπως διαζύγιο , πένθος , ασθένειες από ότι τα παιδιά των πόλεων .
Το παιχνίδι σε φυσικό περιβάλλον μειώνει τα συμπτώματα του Συνδρόμου Ελλειμματικής Προσοχής – Υπερκινητικότητα σε παιδιά 5 – 12 ετών .
Δεν είναι πρόθεση μου να αφήσουμε τα παιδιά ανεξέλεγκτα στους δρόμους των πόλεων για το παιχνίδι τους . Ούτε να αφήσουν τα βιντεοπαιχνίδια τους . Τα παιδιά μας είναι παιδιά της εποχής τους και έτσι πρέπει να παραμείνουν .
Όμως θα πρέπει να παραδεχτούμε ότι θα μεγαλώσουν πιο ευτυχισμένα και ισορροπημένα ψυχικά αν ανακαλύψουν τη φύση και αν τη βιώσουν με τρόπο άμεσο , απολαυστικό και διασκεδαστικό και μαζί τους και εμείς ..!
Υπάρχει πολύ κοντά μας ένα «κομμάτι» πράσινου που μας περιμένει να το ανακαλύψουμε και που φυσικά δεν βρίσκεται στα μεγάλα εμπορικά κέντρα που καταλήγουμε τα Σάββατα μας!
Από τη Μάγδα Δασκαλάκη
Εξελικτική ψυχολόγο, επιστημονική συνεργάτη neadiatrofis.gr
